0 551 847 5181
caprazkaracigernakli@inonu.edu.tr
Bulgurlu, 44000 Battalgazi/Malatya
Banu Bedestenci Sönmez Karaciğer Çapraz Nakil Sistemi ABD’nin önde gelen üniversitelerinden olan Boston College'da görevli Türk bilim insanları Prof. Dr. Tayfun Sönmez ve Prof. Dr. Utku Ünver tarafından geliştirilmiş ve 2019 senesinde bir protokol ile İnönü Üniversitesi'ne hibe edilmiştir. Temmuz 2022'dan itibaren Enstitümüzde fiilen uygulamaya gecen bu sistemin altyapısı, iktisadi tasarım dalında global ölçütte lider olarak tanınan bu iki bilim insanın 20 yılı aşkın süredir böbrek ve karaciğer çapraz nakilleri konularında yaptıkları bir dizi akademik yayınlarına dayanmaktadır. İktisadi tasarım dalının en önemli çalışmaları arasında gösterilen ve 2000li yıllarda birçok ülkede böbrek çapraz nakil sistemlerinin uygulamaya geçmesinde önemli rol oynamış olan bu yayınlar, Sönmez ve Ünver’in bu çalışmaların bir bölümünü birlikle yaptıkları ABD'li bilim insani Alvin Roth'un 2012 Nobel Ekonomi Ödülünü almasında da önemli rol oynamıştır. Banu Bedestenci Sönmez Karaciğer Çapraz Nakil Sisteminin mimarları Sönmez ve Ünver'in bu başarıdaki katkıları Nobel Ödül Komitesi tarafından özellikle vurgulanmıştır.
"Alvin Roth'un çalışmaları piyasaların nasıl çalıştığına dair anlayışımızı geliştirdi. Ampirik, deneysel ve teorik yöntemleri kullanan Roth ve ortak yazarları, A. Abdulkadiroğlu, P.A. Pathak, T. Sönmez ve M.U. Ünver, piyasa performansını artıran kurumları inceleyerek istikrar ve teşvik uyumluluğu ihtiyacını aydınlattı. Bu katkılar doğrudan bir dizi önemli gerçek dünya kurumlarının başarılı bir şekilde yeniden tasarlanmasına yol açtı."
2012 Ekonomi Nobel Ödülü, Bilimsel Altyapı Dokumanı
Tıbbi etik prensiplerini esas alan Banu Bedestenci Sönmez Karaciğer Çapraz Nakil Sisteminin bilimsel ve uygulamadaki gelişimlerinin tüm detayları Bilim Akademisi'nin popüler bilim yayın organı Sarkaç’ın Editörü Defne Üçer Şaylan’ın Tayfun Sönmez ve Utku Ünver ile yaptığı aşağıdaki söyleşiden öğrenilebilir.
2022’nin temmuz ayında dünyada ilk kez 4’lü çapraz karaciğer nakli gerçekleştirildi. Karaciğer nakline ihtiyacı olan fakat uyumlu donörü bulunmayan dört kişi donörlerini takas ederek uyumlu organlara kavuştu.…
Yilmaz, S., Sönmez, T., Ünver, M. U., Ince, V., Akbulut, S., Sarici, K. B., and Isik, B. (2024). “Enhanced Role of Multi-Pair Donor Swaps in Response to Size Incompatibility: The First Two 5-Way and the First 6-Way Liver Paired Exchanges,” American Journal of Transplantation,24(10), October 2024, Pages 1881-1895.
https://doi.org/10.1016/j.ajt.2024.05.013
Yilmaz, S., Sönmez, T., Ünver, M. U., Ince, V., Akbulut, S., Isik, B., and Emre, S. (2023). "The first 4-way liver paired exchange from an interdisciplinary collaboration between health care professionals and design economists." American Journal of Transplantation, Vol. 23, Issue 10, pp. 1612-1621.-1621, October, 2023
https://doi.org/10.1016/j.ajt.2023.06.016
Yilmaz, S., Kizilay A., Bayramov N, Tekin A., and Emre S. (2023), "Multiple swaps tested: rehearsal for triple and five-liver paired exchanges,' Transplant Proceedings.
https://doi.org/10.1016/j.transproceed.2023.02.009
Ergin, H., Sönmez, T., and Ünver, M. U. (2020). Efficient and Incentive Compatible Liver Exchange. Econometrica, Vol. 88, Issue 3, pp. 965–1005. https://doi.org/10.3982/ECTA16400
Sönmez, T., Ünver, M. U., and Yenmez, M. B. (2020). "Incentivized Kidney Exchange," American Economic Review, Vol. 110, Issue 7, pp. 2198-2224.
https://doi.org/10.1257/aer.20170950
Ergin, H., Sönmez, T., and Ünver, M. U. (2017). "Dual-Donor Organ Exchange," Econometrica, Vol. 85, Issue 5, pp. 1645–1671. https://doi.org/10.3982/ecta13971
Roth, A. E., Sönmez, T., Ünver, M. U., Delmonico, F. L., and Saidman, S. L. (2006). "Utilizing List Exchange and Nondirected Donation through ‘Chain’ Paired Kidney Donations." American Journal of Transplantation, Vol. 6, Issue 11, pp. 2694–2705.
https://doi.org/10.1111/j.1600-6143.2006.01515.x
Roth, A. E., Sönmez, T., and Ünver, M. U. (2007). "Efficient Kidney Exchange: Coincidence of Wants in Markets with Compatibility-Based Preferences," American Economic Review, Vol. 97, Issue 3, pp. 828–851. https://doi.org/10.1257/aer.97.3.828
Roth, A. E., Sönmez, T., and Ünver, M. U.(2005). "Pairwise kidney exchange," Journal of Economic Theory, Vol. 125, Issue 2, pp. 151-188. https://doi.org/10.1016/j.jet.2005.04.004
Roth, A. E., Sönmez, T., and Ünver, M. U. (2005). "A Kidney Exchange Clearinghouse in New England," American Economic Review, Vol. 95, Issue 2, pp. 376-380. https://doi.org/10.1257/000282805774669989
Roth, A. E., Sönmez, T., and Ünver M. U. (2004) “Kidney Exchange,” Quarterly Journal of Economics, 119, 457–488. https://doi.org/10.1162/0033553041382157